вярнуцца: да Галоўнай Літаратурных твораў
Зь юнацкіх дзёньнікаў і ня толькі
Альманах ''Беларус'', 2017
2011 г.
Зноў прысьнілася вада. Я на беразе, доўга, упарта шукаю па элінгам сваё вясло. Не знаходжу. Шукаю ўжо любое, кароткае, тонкае, пад сябе... Прачынаюся. Вясло, зачэхленае, рассохлае, стаіць у куце ў маім апартменьце ў Таронта.
Мая горыч сядзіць унутры й тужыць па начах.
Веславаньне.
Усё жыцьцё мне сьніцца мой непакой, што я адстала, што мушу трэніравацца, наганяць... У снах я здаровая, моцная, імпэтная... І толькі цяпер, за 50, там жа, у сьне, узгадваю, што рыхтавацца магу хіба адно да гонак нават і не вэтэранаў, а ўжо перастаркаў. І праз хаатычныя блуканьні ў памяці сьвядомасьць усё ж узгадвае пра ўзроставую немач свайго цела.
Мой час безнадзейна прайшоў.
Ці ведала я тады, што гэта на ўсё жыцьцё, што як бы яно ні зьмянялася, але ў снах падсьвядомасьць будзе падкідваць мне карцінкі вады, берагоў са сьцелажамі, элінгаў, дзе я буду адчайна шукаць сабе вясло, лодку... А побач будзе так зманліва плёскацца вада... Сны абрываюцца, так і не даючы мне магчымасьць сесьці ў лодку і адчуць халадок вады.
Гэта ня крос, ня плаваньне, нават ня ровар – калі ты можаш выйсьці, пабегчы, наведаць басэйн, купіць сабе лыжы. Веславаньне – асобная краіна. Асобная прастора са сваім вымярэньнем. І як ні дзіўна, з асаблівымі практычнымі магчымасьцямі. Таму падсьвядомасьць і не стамляецца аж да старасьці падкідваць табе вобразы твайго юнацтва, твайго страчанага ўлюбёнага сусьвету, яшчэ раз даводзячы тваёй сьвядомасьці адчай закону аб незваротнасьці часу і горыч згубы.
Напачатку была вада.
І вада была пачуцьцём.
Пачуцьцё вады
Прагнозам надвор’я цікавіцеся?.. Цікавіцеся. Надвор’е ўсім цікавае. Хочаце ведаць, калі там будуць усякія катаклізмы са стыхіямі? Ну, там вятры, дажджы, залевы з завірухамі?.. От, не хадзіце да сыноптыкаў. Нічога яны ня ведаюць, брахуны. Я вам скажу, дзе дакладны прагноз. Зьвярніцеся да веславальнікаў. Зазірніце ў іхны каляндар гонак. І ўсё вам там будзе: штармы, ліўні, бураны, ураганы, камяні зь неба... І гэта закон. Ведаеце, які.
Мы зь сяброўкай Сьветкай стаім на беразе возера ў вёсцы Азёры, што пад Гродна. Стаім, чакаем заезду сваіх таварышаў па камандзе ў байдарках-двойках. Нам ня столькі яны патрэбныя, як сама лодка: мы будзем ганяцца на ёй жа. Ужо гатовыя, разьмяліся, пераапранутыя ў аднолькавыя футболкі – блакітныя, з фанабэрыстай літарай “Д” на левым узвышшы; байдарачныя фартухі на крумянках; чакаем у накінутых пакуль наверх масьцерках і куртках, але босыя, у закатаных да каленяў штанах. Зь вёсламі ў руках, і з рук не выпускаць.
А вакол нас – звычайная гоначная мітусьня: снуюць веславальнікі – хлопцы й хлопчыкі, дзяўчаты й дзяўчынкі (дзьве ўзроставыя групы; і дзяўчат заўсёды меней на парадак: нам тут не фігурныя танцы), трэнеры, судзьдзі... На беразе – на сьцелажах і проста на траве – парад усялякага роду лодак: байдаркі і каноэ, фанерныя і чырвонадраўляныя, адзіночкі, двойкі, чацьвёркі. Урачыстасьць усяму дадаюць каляровыя сьцягі ў самых нечаканых месцах і залівістыя галасы Магамаева ды Абадзінскага (“мне разлуки не страшны...”) з адзінага гучнакрычальніка на сьцяне элінга. Сьпевы раз-пораз перарываюцца абвешчаньнем заездаў або іхных выніках хрыпатым голасам мясцовага камэнтатара.
І галоўная дзейная асоба на сёньня – вецер! Я не жартую. Палотнішчы сьцягоў ірвуцца на шматкі, гнецца чарот да вады, надзьмуваюцца ветразямі курткі, вырываюцца з рук вёслы. Усё б ладна. Але – дыстанцыя! Вецер гоніць з процілеглага берагу хвалю, разганяе яе праз усё возера да барашкаў. Хваля на дыстанцыі бакавая, сустрэчна-касая – самая нязручная. Ды забойная, урэшце. Нічога вясёлага...
А ў нас тут – юнацкае першынство Белсавету “Дынама”. І тымчасам – адбор на ўсесаюзную Спартакіяду “Юны дынамавец”, што пройдзе празь месяц у Львове. Куды нам вельмі хочацца паехаць. Ото ж бо.
Вось жа пашанцавала з надвор’ем...
І вось мы стаім, панура глядзім на ваду. Я – моўчкі, насупіўшыся, калупаючы босымі пальцамі травізну пад нагамі, думаю сабе: “Як жа тут ганяцца?..” А Сьветка – мая сяброўка, мая напарніца, мая каманда, завадзіла і рудая шэльма Сьветка – раз-пораз выбурквае свой адчай нязьменным: “Я нікуды не паеду!” – на што я не зьвяртаю ніякае ўвагі, бо гэта ў яе проста для зьвязкі ейных няспынных эмоцыяў.
У нас са Сьветай двойка. Нас зусім нядаўна пасадзілі ў адну лодку. Літаральна перад гонкамі і дзеля іх. Праехалі ўсяго пару трэніровак. Перасаджвалі нас нумарамі туды-сюды, радзіліся, спрачаліся. Пакуль мой Іваныч ледзь не пасварыўся са Сьветкіным Кузьмічом, урэшце абарваўшы спрэчкі правам старшага трэнера (мінскай каманды) і, зрэшты, адсутнасьцю Кузьміча цяпер на гонках. На першым нумары сяджу я, заграбная то-бок.
У Кузьміча аргумэнт быў важкі: я ў байдарцы ўсяго год як сяджу, ціпа “маладая”, салапатая яшчэ. Сьветка хоць і маладзейшая за мяне на год, але яна ўжо “кандыдат”, у байдарцы тры гады. Але і я не з пустога поля прыйшла – у мяне таксама першы разрад у акадэмічным веславаньні, я тры гады там займалася. Займалася, займалася... аж пакуль трэнерскімі саветамі ня вырашылі мяне перадаць у іншы від спорту. Справа ў тым, што ў мяне замалы рост для акадэміі, там ледзь не баскетбольны патрэбны, а я ну зусім ніжэй ад сярэдняга. Я была там рулявой, пакуль малая, а потым усё ж перарасла ліміты рулявых. Усю фізычную нагрузку, праўда, выконвала разам са сваёй камандай. Адзін сэзон усё ж і на вясьле ганялася.
Кажуць, у мяне адметнае пачуцьцё вады. Трэнер у вясьлярным басэйне, бывала, сядзе насупраць, глядзіць, маўчыць, душой адпачывае. Потым скажа: “Вяслуеш, як па пісаным. Прыгажосьць! Чыста падручнік. Проста здымай на стужку – і ў вучэбныя матэрыялы ў інстытут”.
З прычыны майго надзвычайнага спартовага імпэту і ўпартасьці мяне ня выставілі папросту за дзьверы, а параілі перайсьці ў іншы спорт. Прапанавалі на выбар: лыжы, ровар, байдарку. Лыжы... Гэх, на лыжы я, бадай, устала раней, чым хадзіць пачала. Так... Лыжы, сьнег – яны як першае каханьне... Але не апошняе ж. Хоць і застаюцца з табою на ўсё жыцьцё. А вось вада... Гэта іншае! Гэта больш за каханьне. Гэта бадай – лёс. Я без вады ўжо жыць не змагу. І я выбрала байдарку.
– Іра, – падышоў Іваныч, – вось вашая флюгарка. Ну, як вы? Надзя з Кацяй ужо пайшлі. Не хвалюйцеся, старцёр ведае, што лодкамі мяняюцца, вас пачакаюць. Але ты на ўсякі выпадак ідзі па сваёй вадзе* насустрач – гэта будзе азначаць, што вы спазьняецеся, і каб вас заўважылі, што вы ёсьць.
Надзька. Вось яшчэ адна. Летась вось на такім жа Белсавеце трэнерам узбздурылася пасадзіць нас у двойку. А Надзя ж у нас тут – прымадонна. Белсавет засаджвае, на Саюзы езьдзіла. З Кацькай у іх – старая, скатаная двойка, прызы на рэспубліцы зьбіраюць. Але Каця захварэла тады, руку пацягнула, ганяцца не магла. І трэнерам надумалася падсадзіць да Надзі мяне. Хоць мы з розных каманд: я зь Мінска, яна са Слоніма, але так можна – проста падзяліць тады балы напалам. Надзька як зыркнула вачыма: “А гэта хто такая? Яна хоць у лодцы сядзець можа? На старце і выкулімся!” І ня села са мной. Можаце ўявіць сабе. У трэнераў цыгарэты з зубоў павывальваліся.
Я не пакрыўдзілася. Але словы запомніла. Я не люблю, калі імі вось так у мяне кідаюцца. Чакай, даведаесься ты ў мяне, хто я такая. І ня тое каб я цэлы год толькі пра яе і думала. Увогуле не ўспамінала. Але прайшоў год. Вось мы зноў тут, на такім жа Белсавеце, у тых жа Азёрах. І ў нас тут адбор на Спартакіяду. Бяруць адну адзіночку і адну двойку.
І вось некалькі гадзінаў таму я выйграла ўвесь гэты Белсавет, выйграла ў Надзькі.
Усё атрымалася, як у нашым кіно пра спорт – банальна, трывіяльна, ну, вось як па стандартнай інструкцыі чатырох “П”: прыйшоў, пабачыў, патрэніраваўся, перамог. Варта толькі выканаць старанна трэці пункт. Ага, як быццам пра яго твае супернікі ня ведаюць і не шчыруюць над ім, як і ты. Усе на гэтым пункце падселі, але чамусьці чацьвёрты пункцік даецца толькі аднаму. І вось раз перамог – і на гэтым казцы канец. Я кіно пра спорт не гляджу. Яно ў нас такое просталінейнае, правільнае ды нуднае, як праграма партыі.
І ў нас тут цяпер на момант усе карты зблытаныя. Меркавалася ўсё проста: Надзя з Кацяй едуць на Спартакіяду. Закрываюць удзьвюх і адзіночку, і двойку. А тут – я. Оба-на...
А тут у мяне яшчэ сяброўка Сьветка. І я, натуральна, хачу, каб і яна паехала са мною на Спартакіяду. Мне зь ёй весялей. Ну, як гэта я – у Львоў і бязь Сьветкі? Таму мы мусім зараз выйграць двойку. І толькі так. І заадно пракінуць языкатую Надзьку са Спартакіяды ўвогуле.
Але мы шмат сабе надумалі. І ў двойку толькі селі, і не ганяліся яшчэ ні разу, увогуле ня ведаем, што за двойка ў нас. Трэцяга “П” нават і ня зроблена... І вецер гэты. Разгуляўся раптам, нам пад заезд якраз... Цудаў у спорце не бывае. Гэх... Але. Калі і бываюць на сьвеце цуды – то толькі ў спорце.
– Ну, што, гатовыя? – пытаецца стандартна Іваныч.
– А нікуды я не паеду! – адказвае прывычна Сьветка.
– Сьвета, ну ты ж ужо ведаеш! Ты ж – чыжоўская. У Чыжоўцы што? Самая цяжкая вада ў рэспубліцы. А ў Азёрах – самая лёгкая. І ў Чыжоўцы што яшчэ? Возера адкрытае, і хвалі самыя злючыя. А слонімскія на рацэ трэніруюцца, па хвалям у іх практыка слабая. Так што ў вас тут фора пасьля нашага возера.
– А скажыце, Іваныч, а хто нам такую ваду падсуропіў-паджарабіў? Крайнюю, ля берагу. Там пад фініш – мяляк. На мялі вада цяжкая па-любому.
– Ну, ня крайняя. Пятая, не дзявятая ж. Крайняя яна вам, бо лодак усяго пяць. Я ж не думаю, што Іра цябе ажно на дзявятую завязе, – сьмяецца Іваныч.
– А хвалі вы бачылі? Вунь, з барашкамі? Вам расказаць, як яны будуць зганяць да берагу?
Падыходзіць Макарыч, старшы трэнер Белсавета. Гэта ён канчаткова вырашае, хто паедзе на Спартакіяду ў Львоў.
– Толя, цыгарэты ёсьць? Дай адну, – ляпае ён сябе па нагруднай кішэні курткі. – Твае матрошкі?.. А гэта што за фігура, чаму ня ведаю? Малая такая, а выкрочвае тут, рукі ў кішэнях! Гэта што за манера для дзяўчыны – хадзіць “рукі ў брукі”? Вынь рукі з кішэняў!.. Стаяць!.. Прозьвішча?
– Варабей!
– Толя, сёньня ж! Штаны зьняць! Кішэні зашыць! Выкрочваць яна тут будзе... Толя, ты дзе такія штаны для яе ўзяў? З кішэнямі. Я, здаецца, такіх вам не выдаваў.
– Сама недзе надыбала.
– Не па форме?.. А ну, рукі з кішэняў, слухай сюды! Штаны канфіскую. Сыну забяру, малодшаму. Яму якраз у садок насіць згадзіцца. Які ў цябе памер? Толя, цыгарэту дасі?
– Не палю. І табе ня раю.
– Вэнджанае мяса не псуецца. Толя, і як ты зь імі працуеш, скажы ты мне? З гэтымі матрошкамі? Дзеўка зь вяслом – гэта ж грымучая замесь! Табе хоць на малако за шкоднасьць дадаюць?
– Ты ж ведаеш, як у нас: даганяюць і яшчэ дадаюць, – гыкае Іваныч.
– Не, Толя, ты вось Ленку маю памятаеш?.. Ну, Ленку?.. Расамаху гэтую... Памятаеш! Дык вось, ідзе гэтая матрошка на дыстанцыі... Вязе ўсім! Трамвай з прычэпам! І раптам за 50 мэтраў да фінішу – слухай! – спыняецца мая красуля! Кладзе вясло на ваду. Не, ты сабе ўяўляеш?.. Усе яе вось гэтак аб’яжджаюць... І яна такая – прыяжджае чацьвёртай. Добра, ветрыкам да фінішу падагнала... І ты думаеш, чаго яна раптам устала колам, ехаўшы першай, усім навазіўшы? – Макарыч дастае цыгарэту з нагруднай кішэні, круціць у руках. – Кажа мне потым: “А я еду, гляджу – першая! А ў мяне – соплі пад носам. А як гэта я перад усімі на фініш прыеду – усе на мяне глядзяць, і ўсе мяне такую, з саплямі, убачаць”. Толя, ты разумееш? Яна ўстала высмаркацца, нос выцерці... Выцерла!.. Хто каму нос уцёр?.. Толя, разумееш, у гэтай матрошкі насмарк. А ў мяне цяпер стэнакардыя на рэшту жыцьця! – засунуў цыгарэту ў зубы. – Не, я зь дзеўкамі больш не ваджуся, усё! Завязаў! Дай хоць запалку, – ляпае сябе па нагруднай кішэні.
– Не палю.
– Ах, так, ведаю... Дык якога я з табой тут... А мог бы для старшога адмыслова трымаць...
Макарыч заварочваецца, ідзе сьпехам да судзейскай. Бо ўрэшце далі старт байдаркам-двойкам. І там нашыя хлопцы. І празь дзьве хвіліны яны будуць тут, перададуць нам лодку.
Мы сочым за заездам, які спапяляе парэшткі нашага азарту: усе лодкі цяжка змагаюцца з хвалямі і ветрам...
Вось і лодка. Хутка перастаўляем упоры для ног на бліжэйшую ступеню. Мяняем флюгаркі: чапляем на карму сваю, нумар “5”. Я сядаю першай, Сьвета трымае лодку, каб яе ня біла хваляй аб кладку. Тады сядае яна, і цяпер я трымаюся за кладку на выцягнутую руку. Селі. Чапляем фартухі на кокпіт.
Іваныч падыходзіць, прысядае на кукішкі:
– Дзяўчаты, насамрэч, цяпер забудзьцеся ўсё, што мы рыхтавалі на трэніроўках. Іра, забудзься тэмп, ніякіх раскрутак, як ты ўмееш. Па такой хвалі нічога ў вас не атрымаецца, толькі саб’ецеся з рытму, згубіце сынхрон – і капец. Іра, ідзеш на даўгім, плотным грабку. Сьвета, усю моц, якая ёсьць, не пашкадуй. ...У вас, дзяўчаты, ёсьць адна крутая фішка. Ты, Сьвета, на дробачку апярэджваеш у захваце Іру – і гэтым першая падштурхоўваеш лодку і робіш для Іры захват лягчэйшым, тым самым дапамагаеш ёй падымаць тэмп. І чым мацней ты падпіхваеш лодку, тым прасьцей Ірыне раскруціцца. Разумееш? ...Але ня сёньня! Сёньня ўжо ня буду вам тлуміць галовы, далібог... Сёньня вашая задача – зрабіць тое, што ўмееце. Проста трымайцеся адна адной. Сьвета, – сачы за Ірай! За кожным рухам! Галоўнае, каб ня зьбіліся. ...Госпадзе, кляты гэты вецер! ...От, слушна я ўсё ж вырашыў памяняць вас месцамі! А Кузьміч лаяўся... Сьвета, ты хоць і больш дасьведчаная ў байдарцы, але ростам і масай паболей будзеш, табе і трымаць карму па хвалі. ...А лодка ў вас каціць! Як нажом масла рэжа!
– Угу, – ківаю я на кожны Іванычаў сказ.
– А што гэта вы, Анатолій Іванавіч, сёньня такі ласкавы? – усьміхаецца Сьветка.
– Ды я вам сёньня тут і лезгінку гатовы заскакаць! Вы толькі выйграйце!.. Гэх... Іра, глядзі дарожку. Хваляй будзе зносіць да берагу. Трымайся сваёй вады, бо ля берагу, ты ведаеш. Там плытка ля фінішу. На мялі вада цяжкая.
– Угу.
– Дый галоўнае – не заруліся. Хоць справа, па шостай вадзе лодак няма, але залезеш – здымуць за парушэньне.
– Угу.
– Глядзі на мяне. У цябе складаная задача сёньня руліцца. Але ж ты умееш, ты ж – старая рулявая. Дасьведчаная ўжо.
– Угу.
– На дарослых чэмпіянатах рэспублікі рулілася. ...І мэдалі маеш.
– Угу.
– Ну, і ўвогуле разумная. Студэнтка цэлага дзяржаўнага ўнівэрсытэту... Першы курс скончыла.
– Угу, ажно цэлага.
– Што “ага”? От жа, флегма ты, некампанейская! Глядзіш з-пад ілба... От, усё ў цябе добра, але занадта ты спакойная. Табе б злосьці хоць крышачку на дыстанцыі! Ну, раззлуйся!
– Ой, што вы, Анатолій Іванавіч! – усоўваецца Сьветка. – Вы ня ведаеце! Наш Ірунчык у лодцы – чыстая зьвяруга! Слова лішн... добрага сказаць ня дась!
– Давайце, дзяўчаты. Іра, па сваёй вадзе насустрач – вас заўважаць і пачакаюць.
Мы адпіхваемся ад кладкі, робім пару грабкоў, спыняемся і пачынаем ёрзаць на сьляйдах: усталёўваем балянс. Але ў ветру справа свая: хвалі падкідваюць лодку, бязьлітасна гайдаюць яе, мы хлопаем лапаткамі па вадзе справа-зьлева, намагаючыся той балянс утрымаць. Гатовыя. Я раблю першыя грабкі, Сьветка – за мною.
– Іра! – раптам выкліквае Іваныч. Я кладу вясло на ваду, паказваючы, што я яго чую. Азірнуцца няма магчымасьці: хвалі лупяць у борт, важацца перакуліць лодку – пакуль яна не набрала хуткасьці, яна зусім няўстойлівая (гэта як кальцо: пакуль коціцца – ня падае, спынілася – шлёп). – Іра, дык як там па-нямецку будзе “я вас чакаю ўсім сэрцам”?
– Варум ты не прыйшла? – адказваю я на ўсю глотку.
– Іх бін так доўга ждал цебя? – падхоплівае Іваныч.
– А зь неба мокры васэр йшоў! – ківаю я, як магу.
– Пагода надта кальт была! – падтаквае Іваныч.
Я падымаю руку з выпрастаным указальным пальцам.
– Ты вось гэта вось, Ірунчык, пальчыкі тут не задзірай, – бурчыць Сьветка, – чаго добрага, вецер спатыкнецца аб яго, будзе нам прачуханка.
– Сьветка, азірніся... асьцярожна!.. Паглядзі: ён там часам не перахрышчвае нас?.. Ладна, усё. Паехалі. Гэх, пагналі нашы гарацкіх!
Я змочваю рукі, заношу вясло на грабок... і раптам лодка пада мной як задрыжыць дробнымі дрыжыкамі... быццам якая тарпэда ў яе трапіла. Стоп! Шлёп вясло на ваду.
– Гэта што такое? – пытаюся строга (як быццам у самой не калоціца ўсё ўнутры ад нэрваў і страху).
– Што-што... Мая мандражка, то ты ня ведаеш, – захлёбваецца ззаду Сьветка: ці то хныкае, ці то рагоча (хто цяпер разьбярэ). – Усё зразумела, больш ня буду, к бою гатова, даруй, камандзір.
Робім першыя моцныя грабкі – і мне на карак, на сьпіну паляцелі тлустыя пырскі са Сьветкінага вясла. Прамачылі валасы, пацяклі па носе, па шыі, па сьпіне, пабеглі ніжэй... Гэта што... Вось на другім нумары, падчас старту, калі зрываем лодку зь месца, ад першых грабкоў у стаячай вадзе веславальнік атрымлівае ў твар па вядры вады з кожнай лапаткі заграбнога.
– Вароба, блін, ты мне ў рот травізны нейкай накідала!
– Знайшла час!
– А памятаеш, узімку ў Белаазёрску...
– Маўчаць!
– Вось быць табе, Ірунчык, трэнерам. У цябе ўсе задаткі. Возьмеш мяне тады да сябе падтрэнеркам. Я табе лодкі выціраць буду...
Адылі Сьветкіна балбатня сьціхае па меры таго, як мы набіраем хуткасьць і дыханьне ўзмацняецца.
Ідзём... Лодка скача, што той дэльфін. Рукі то па локаць у вадзе, то ледзь лапаткай да вады дастаюць. Не, ня будзе сёньня ні тэхнікі, ні тактыкі. Давядзецца проста валіць на зубах.
Вам, пэўна, у навіну будзе даведацца, што веславаньне – гэта складаная сыстэма рычагоў з ног, рук, сьпіны, вясла і самой вады як асноўнай кропкі апоры. Слушнае прымяненьне гэтай сыстэмы і складае чыньнік хуткасьці. Так, так, нават ня столькі сіла. А вы думалі – сіла? Ну, падумалі, праўда?.. Ха! ...Дык вось, злавіць рацыянальную працу ўсёй гэтай сыстэмы рычагоў і ёсьць сакрэтам майстэрства і пачуцьця лёгкасьці вады. І важкім чыньнікам таленту веславальніка. Памятаеце? – “Дайце мне кропку апоры, і я перавярну ўвесь сьвет”. А хвалі – халера на іх! – разбураюць нам сёньня ўсю нашую сыстэму.
Чорта цяпер дзе знайсьці тую кропку! Ты толькі ўставіў вясло ў хвалю – як яна тут жа зьнікае, і вясло “прасьвіствае” ў голым паветры. Лодка пад табою скача, бы па ўхабах ды перакатах. Сёньня ў нас – чысты слалам. Ніякіх табе пракатак-раскатак... як нажом у масла... пачуцьця вады... Галоўнае, каб Сьветка ня зьбілася. От, у яе задачка сёньня! Трымаць сынхрон, калі таго рытму мне па хвалях не ўтрымаць. Але Сьветка, не глядзіце, што балтуха, – нейкі Божы дар! Уторыць за мной дробачка ў дробачку. Проста маё другое “я”.
Але, сёньня ў нас – выключна пачуцьцё хвалі. Дзявятага валу.
Калі б нам ставілі балы за тэхніку, мы маглі б сёньня зьдзівіць публіку цудамі байдарачнага сёрфінгу. Не, праўда. Я ўжо ўмею некаторыя фінты з лодкай. Але, гэх, ніхто нашую творчасьць не ацэніць. Каштоўны ў нас толькі канчатковы вынік – перамога. Нават неабавязкова паказаць абсалютовую, хранамэтражную хуткасьць (бо яна залежыць ад многіх фактараў; у нас нават не фіксуюцца рэкорды). Але абавязкава – прыйсьці першым. Дай бог, каб мае фінты прыдаліся гэтым разам. Мы ж – чыжоўскія! У нас там самая цяжкая вада і самыя злючыя хвалі. Мы прарвемся!
Падыходзім... За дыстанцыяй, вакол стартавай зоны, кружляюць лодкі. Пад’яжджаюць адзначыцца да стартавай вышкі, што зьлева ад дыстанцыі, то-бок пасярод возера, дзе сядзяць два захутаныя ў кажухі бамбізы. Заграбныя называюць свае нумары, тыя адзначаюць у паперах, і тады лодкі накіроўваюцца да сваіх водаў, усталёўваюцца на стартавай лініі.
– Ё-маё, глядзі, Селівончык на старце судзіць! Хто яго сюды паставіў! Ужо “морда красная!”.
– Ну, дык холад такі ім тут стаяць цэлы дзень на ветры.
– Але таго глядзі, раўнавагу згубіць, ветрам падзьме, дый махне сьцяжком незнарок...
– І вось дзе толькі яны бяруць пасярод возера, га?
– Дык а арбітры для чаго тут шастаюць туды-сюды!
Арбітраў, дарэчы, пабольшала – стаяць за стартавай зонай напагатове ўжо два катары. І пара казанак з маторамі на падхопе ля прычалаў на фінішы.
....................
* Вада – тут: дарожка для праходжаньня дыстанцыі; нумарацыя водаў ідзе зьлева направа.